Ngành Công nghệ thông tin (CNTT) đang là một trong những lĩnh vực có tốc độ phát triển nhanh nhất tại Việt Nam và trên toàn cầu. Sự bùng nổ của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 cùng với xu hướng chuyển đổi số đã làm gia tăng mạnh mẽ nhu cầu nhân lực ngành Công nghệ thông tin, mở ra nhiều cơ hội việc làm hấp dẫn với mức thu nhập cao và môi trường làm việc năng động.
Nhu cầu nhân lực ngành CNTT tại Việt Nam
Theo Báo cáo thị trường lao động của Bộ Thông tin và Truyền thông năm 2024, Việt Nam hiện đang thiếu hụt nghiêm trọng nguồn nhân lực CNTT chất lượng cao. Một số thống kê nổi bật:
- Năm 2024, Việt Nam có khoảng 530.000 lao động ngành CNTT, tuy nhiên nhu cầu thực tế lên tới 650.000 người, tức thiếu hụt khoảng 120.000 nhân lực. Đặc biệt, sự phát triển của AI, IoT không hạn chế mà còn tạo thêm nhiều môi trường phát triển cho nhân sự CNTT
- Dự báo đến năm 2027, Việt Nam cần hơn 1 triệu nhân sự ngành CNTT để phục vụ cho các lĩnh vực như phần mềm, an ninh mạng, AI, IoT, blockchain và chuyển đổi số.
- Tỷ lệ sinh viên ngành CNTT ra trường có việc làm sau 1 năm đạt đến 94%, trong đó 85% làm đúng ngành được đào tạo.
Các lĩnh vực “khát” nhân lực nhất trong ngành CNTT
- Phát triển phần mềm: Chiếm hơn 40% nhu cầu tuyển dụng, đặc biệt ở mảng mobile app và lập trình web.
- An ninh mạng: Trong bối cảnh rủi ro mạng ngày càng tăng, các doanh nghiệp đang thiếu hàng nghìn chuyên gia bảo mật.
- Trí tuệ nhân tạo (AI) và Dữ liệu lớn (Big Data): Đây là hai lĩnh vực có mức tăng trưởng nhân lực nhanh nhất, khoảng 36%/năm.
- Chuyển đổi số trong doanh nghiệp: Tạo ra nhu cầu lớn cho vị trí chuyên viên hệ thống, quản trị mạng, phân tích dữ liệu…
Vì sao nhu cầu nhân lực CNTT tăng mạnh?
Số lượng doanh nghiệp công nghệ tăng cao: Hiện Việt Nam có hơn 70.000 doanh nghiệp công nghệ thông tin, nhiều công ty nước ngoài như Samsung, Intel, LG… cũng đang mở rộng đầu tư.
Theo mục tiêu chuyển đổi số quốc gia, Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030, 100% dịch vụ công sẽ cung cấp trực tuyến, đòi hỏi lượng lớn chuyên gia CNTT.
Cách mạng công nghiệp 4.0: Công nghệ đang len lỏi vào mọi ngành nghề như y tế, giáo dục, nông nghiệp, tài chính… tạo nhu cầu CNTT ở mọi lĩnh vực.
Thu nhập và cơ hội nghề nghiệp
Theo thống kê từ TopDev (2024):
- Mức lương trung bình của lập trình viên là 16 – 25 triệu đồng/tháng.
- Các vị trí cao cấp như kỹ sư AI, trưởng nhóm phát triển phần mềm, chuyên gia dữ liệu có thể đạt 40 – 60 triệu đồng/tháng, thậm chí cao hơn nếu làm việc cho các công ty quốc tế.
Tác động của Trí tuệ nhân tạo (AI) đến nhu cầu nhân lực ngành Công nghệ thông tin
Sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo (AI) đang định hình lại toàn bộ bức tranh ngành CNTT, từ mô hình đào tạo đến cơ cấu nhân lực và nhu cầu tuyển dụng.
1. Mở ra những vị trí công việc mới
AI không chỉ tạo ra các sản phẩm và dịch vụ mới mà còn kéo theo sự ra đời của nhiều vị trí công việc mới như:
- Kỹ sư học máy (Machine Learning Engineer)
- Chuyên gia xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP Specialist)
- Kỹ sư dữ liệu (Data Engineer)
- Chuyên viên huấn luyện mô hình AI
- Chuyên gia đạo đức AI (AI Ethics Officer)
Theo báo cáo của World Economic Forum (2024), AI sẽ tạo ra khoảng 97 triệu việc làm mới toàn cầu đến năm 2025 – trong đó nhiều công việc nằm ở ngành CNTT.
2. Đòi hỏi kỹ năng mới ở lao động ngành CNTT
Các doanh nghiệp hiện nay không chỉ tìm kiếm những lập trình viên thuần túy, mà còn ưu tiên những ứng viên có kiến thức về:
- Học sâu (Deep Learning)
- Phân tích dữ liệu lớn (Big Data Analytics)
- Tự động hóa quy trình (RPA)
- Hiểu biết về mô hình AI và hệ thống ra quyết định
Việc học thêm về AI không còn là lựa chọn, mà đang dần trở thành tiêu chuẩn kỹ năng cho lao động ngành CNTT trong tương lai gần.
3. Cạnh tranh và chuyển dịch công việc
AI cũng đang tự động hóa nhiều tác vụ lặp lại như kiểm thử phần mềm, chăm sóc khách hàng, phân tích hành vi người dùng… Điều này khiến một số công việc cấp thấp trong CNTT (ví dụ: nhập liệu, kiểm thử thủ công) có nguy cơ bị thay thế hoặc phải chuyển đổi sang vai trò sáng tạo hơn.
4. Thúc đẩy chuyển đổi trong đào tạo CNTT
Các trường đào tạo CNTT, trong đó có Trường Cao đẳng Bách Nghệ Hà Nội, đã và đang tích cực cập nhật chương trình học, tích hợp các môn như:
- Lập trình Python cho AI
- Phân tích dữ liệu với AI
- Triển khai mô hình AI trong thực tế
- Ứng dụng AI trong tự động hóa doanh nghiệp
Trí tuệ nhân tạo đang là động lực mạnh mẽ thúc đẩy sự tái định hình ngành Công nghệ thông tin. Người lao động ngành CNTT muốn phát triển bền vững cần chủ động cập nhật kiến thức AI, thích ứng với xu thế công nghệ mới và sẵn sàng thay đổi. Đây không chỉ là thách thức mà còn là cơ hội lớn để những người theo đuổi ngành CNTT bứt phá và trở thành lực lượng chủ lực trong nền kinh tế số.
Với tốc độ phát triển vượt bậc, nhu cầu nhân lực ngành Công nghệ thông tin không chỉ đang tăng cao mà còn đòi hỏi chất lượng và sự chuyên môn hóa sâu. Đây là thời điểm vàng để các bạn trẻ định hướng theo học các ngành liên quan đến CNTT, tận dụng cơ hội nghề nghiệp rộng mở và tham gia vào tiến trình chuyển đổi số quốc gia.
