Có một thứ Triết học như thế về Sự sống, về Tính không, về Vô ngã như thế, và nhiều nhiều hơn nữa. Có một thứ Triết học Siêu hình như vậy. Hiểu được thứ Triết học này chỉ là bước khởi đầu, chưa phải là Tất cả. Hiểu được thứ Triết học này chỉ là bậc thềm đầu tiên của Con đường Nhận biết. Để có thể Chuyển hoá đi tới Tỉnh thức thì Người Tìm kiếm cần phải đi trên Con đường Nhận biết.

Con đường đi tới Nhận biết về Tính Liên tục của Sự sống về Tính không là: Hiểu, Cảm nhận, Thấy, Biết và Không.

Hiểu được về Tính Liên tục của Sự sống thông qua Tri thức, con người đã phần nào mở lòng hơn, biết được rằng không cần phải tham, không phải sợ hãi, bớt tức tối,… Tiếng Sanskrit gọi giai đoạn này là Sambhara Marga, tiếng Anh là Path of Accumulation.

Giai đoạn thứ hai Cảm nhận, Tiếng Sanskrit gọi giai đoạn này là Prayoga Marga, tiếng Anh là Path of Preparation; Thông qua Thiền và trăn trở khát khao Biết về Tính Liên tục của Sự sống những khái niệm thu nhận được từ Tri thức rơi dần, người Tìm kiếm dần Cảm nhận rõ hơn về Sự sống, về Thiên nhiên, về Thượng đế và về Con người; người đó thấy Con người khác và thấy Thiên nhiên Đẹp hơn, vì người đó đã bắt đầu Biết Yêu.

Giai đoạn thứ ba là Thấy, Tiếng Sanskrit gọi giai đoạn này là Darsana Marga, tiếng Anh là Path of Seeing; đi sâu vào cùng Thiền, Người Tìm kiếm rũ bỏ hết những khái niệm thu nhận từ Tri thức. Người Tìm kiếm bắt đầu tách rời các định kiến, người đó thấy Tự do hơn, người đó trở nên Mở, nhiều hơn năm giác quan. Người đó Thấy được một số điều, không phải là Toàn bộ. Cái Thấy là riêng biệt với từng người, không phải là phổ quát chung. Nhưng Sự sống rõ dần lên; người đó thấy được rằng giữa người đó với với Con người khác, với Thiên nhiên là Một không tách rời; Tình yêu của người đó ngày một tràn đầy lên. Có vài khái niệm về Thấy: Người Đa giác quan, người đó Thấy được nhiều thứ không phải từ năm giác quan thông thường; Người Đa thực tại, người đó sống trong Thực tại người, nhưng người đó có thể Thấy được một số điều từ Thực tại trên người và dưới người; Người Không thời gian, người đó sống trong Hiện tại, nhưng người đó Thấy được nhiều điều từ Quá khứ và nhiều điều từ Tương lại,... Nhưng tất cả những cái Thấy chỉ là phân mảnh, không phải cái Toàn bộ. Thấy chỉ là phản ứng phụ của Người Tìm kiếm trên Con đường đang đi. Người Tìm kiếm nếu tưởng rằng cái đang thấy thực chất chỉ là cái Bất toàn, là cái Phân mảnh mà người đó lại lầm lẫn tưởng rằng đó là acái Toàn bộ, là Chân lý; thì sự lầm lẫn tăm tối này còn khủng khiếp hơn, vì người đó dễ mắc kẹt tại đó.

Giai đoạn thứ tư là BIẾT, Tiếng Sanskrit gọi giai đoạn này là Bhavana Marga, tiếng Anh là Path of Meditation. Có phải chăng với Người Tìm kiếm lúc này các loại Phiền não, Khổ đau, sân hận, tức tối, tham đắm,… đã rời xa người đó, Tình yêu với Con người với Thiên nhiên và Sự sống trở nên mãnh liệt; có phải chăng là người đó đã BIẾT được Sự sống, Thiên nhiên, Thượng đế và Con người duy nhất chỉ là một Bầu trời đồng nhất với chính nó. Cái người đó đã từng Thấy, đã từng Cảm nhận, đã từng Hiểu, đã từng yêu, đã từng ghét, đã từng tranh đấu, đã từng chết vì những điều đó; hoá ra là không phải. Tất cả xụp đổ với Người Tìm kiếm vào Thời điểm đó.

Đó là thời điểm Người Tìm kiếm bước vào giai đoạn KHÔNG, Tiếng Sanskrit gọi Asaiksa Marga, tiếng Anh là Path of No more learning. Người đó Chứng ngộ. Không thể viết gì về điều này được.

Cư sĩ Minh Đạt